ГАЙХАЛТАЙ АШИГТ МАЛТМАЛУУДААС

Ашигт малтмал гэдэг нь байгалийн гаралтай хатуу ба органик бус, химийн томъёогоор илэрхийлэгдэх, эмх цэгцтэй атомын бүтэцтэй бодис юм. Одоогоор ашигт малтмалын 4900 гаруй төрөл мэдэгдэж байгаа ч илүү олон төрөл байгаа гэдэгт итгэлтэй байна.

АЗУРИТ
Азурит нь зэсийн хүдрийн ордуудын өгөршлийн улмаас үүссэн зөөлөн, гүн хөх өнгөтэй зэсийн эрдэс юм

БИСМУТ
АНУ-ын Геологийн албаны мэдээлснээр 2016 онд дэлхийн висмутын олборлолт 10,200 тонн болсон бөгөөд үүнд Хятад, Вьетнам, Мексик гол хувь нэмэр оруулсан.

КРОКОЙТИЙ
Аделаида, Платт болон бусад цөөн хэдэн уурхайгаас олджээ.

ФЛОРИТ
Флюорит нь Өмнөд Африк, Мексик, Хятад, Монгол, Орос, Испани гэх мэт дэлхийн 9000 гаруй газарт томоохон орд бүхий өргөн тархсан ашигт малтмал юм.

OПАЛ
Үнэт опал нь дотор хэсэг нь харилцан адилгүй байдаг. Энэ нь Австрали, Этиоп, Виржиний хөндий, Невада, Мексик, Канад, Словак, Унгар, Турк, Индонез, Бразил зэрэгт байдаг.

САРНАЙ КВАРЦ
Сарнайн кварц дэлхийн олон ордод элбэг байдаг. Өнөөдөр худалдаалагдаж буй сарнайн кварцын ихэнх хэсгийг Бразил, Өмнөд Африк, Энэтхэг, Мадагаскарт үйлдвэрлэдэг. Бусад эх сурвалжид Намиби, Мозамбик, Шри Ланка орно.

Титан кварц
Энэ бол байгалийн кварцын болор бөгөөд түүний гадаргуу дээр ислийг нэгдэж солонгон бүх өнгө үүсдэг.

ТУРМАЛИН
Турмалиныг хагас үнэт чулуу гэж ангилдаг бөгөөд эрдэнийн чулуу нь хар, хүрэн, улаан, улбар шар, шар, ногоон, хөх, нил ягаан, ягаан гэх мэт олон янзын өнгөтэй байдаг.

УВАРОВИТ
Уваровит нь Ca3Cr2(SiO4)3 томьёотой хром агуулсан анар бүлгийн зүйл юм.
Уваровитын хамгийн чухал эх үүсвэр нь Финландын Оутокумпу дахь одоо хаагдсан зэсийн уурхай бөгөөд АНУ-ын Нью Мексико, Аризона, Калифорниа мужуудад байдаг.

РОДОХРОЗИТ
Родохрозит нь анх олдсон Румын улсын мөнгөний уурхайд байдаг шиг бага температурт хүдрийн ордод бусад манганы эрдсийн хамт гидротермаль судлын эрдэс хэлбэрээр илэрдэг. Аргентин улсын Капиллитас хотод туузан родохрозит олборлодог.